Challenge 3

Praktyczny budżet osobisty

Poznajcie Laurę.

Nastaje 1 października 2021. Laura wraz z rozpoczęciem trzeciego roku studiów i pisania pracy licencjackiej obiecała sobie, że zajmie się własnym budżetem osobistym i zapanuje nad wydatkami i dochodami. Ma wrażenie, że ciągle pracuje, ale na nic jej nie starcza. A przecież prawie nic nie kupuje.

Laura wykonuje swój pierwszy budżet osobisty. Kieruje się prostymi, poniższymi zasadami.

Dochód – liczymy za poprzedni miesiąc. Jeśli tworzymy budżet na październik, obliczamy dochód za wrzesień.

Budżet osobisty dotyczy danej osoby. Można przyjąć, że dla studenta będzie to jedna osoba. Choć rodziny powinny włączać wszystkich swoich członków.
Wpisujemy dochody za miesiąc poprzedni. Przy wpisywaniu dochodów, uwzględniamy środki, które wpłynęły do nas w poprzednim miesiącu. Jeśli liczymy nasz budżet na wrzesień, to wpisujemy dochody sierpniowe. Dlaczego tak jest? Dlatego, że wydajemy pieniądze, które już zarobiliśmy, czyli te otrzymane miesiąc wcześniej. To te środki mamy do dyspozycji. A więc we wrześniu wydajemy pieniądze sierpniowe, w październiku pieniądze wrześniowe. Takie podejście pozwala nam racjonalnie planować środki, które już mamy i nie liczyć na ewentualne premie.
Wpisujemy datę otrzymania środków na konto. Zaczynamy od wpisania daty otrzymania środków. Wpisywanie dat porządkuje budżet. Jeśli za pierwszym razem nie pamiętamy dokładnej daty, postarajmy się wpisać datę najbliższą. W kolumnie “Data” wpisujemy, kiedy otrzymaliśmy wynagrodzenie.
Wpisujemy tytuł wynagrodzenia.
Wbrew pozorom ma to ogromne znaczenie. Warto pisać, czy to wynagrodzenie stałe (jak stypendium czy wynagrodzenie) czy dodatkowe, które pojawia się nieregularnie (jak prezent od babci czy dodatkowa fucha). Wynagrodzenie stałe to wynagrodzenie, które otrzymujemy co miesiąc. Jest zazwyczaj uregulowane umową i możemy dzięki wynagrodzeniu stałemu planować stałe wydatki.
Kwota wynagrodzenia zawsze netto.
Wpisujemy kwotę wynagrodzenia na rękę. Są to realne pieniądze, które mamy do dyspozycji. Kwotę warto zaokrąglić do pełnych złotych.
Dzielimy dochody na kategorie: stałe i dodatkowe.
Taki podział pozwala uświadomić nam, jaką stałą miesięczną kwotą dysponujemy, a jakie wpływy pojawiają się nieregularnie. Jeśli w danym miesiącu otrzymaliśmy pomniejszoną wypłatę (np. z powodu mniejszych ilości przepracowanych godzin), to wpisujemy realnie otrzymaną kwotę. To samo dotyczy sytuacji, gdy otrzymaliśmy bonus. Warto wtedy wpisać bonus w osobnej linii budżetowej i zaznaczyć, że to był to dochód nieregularny.
Przypomnijmy sobie wszystkie źródła dochodu.
Możliwe, że otrzymaliśmy prezent pieniężny od rodziny. Możliwe, że wpłynął na nasze konto zwrot za nadpłacony podatek lub ktoś nam zwrócił pożyczone wcześniej pieniądze. To wszystko są pieniądze, które mamy do dyspozycji. Do naszego dochodu dodajemy także świadczenia społeczne, a więc wszelkie zapomogi.
Gotowe.
Możemy obliczyć dochód, jakim w danym miesiącu dysponuje nasza rodzina, sumując wszystkie pozycje.

Dochód Laury w październiku 2021 to 1,000 złotych stałej zapomogi od rodziców i 1,200 złotych wynagrodzenia z kawiarni jako wynagrodzenie dodatkowe. Łącznie do dyspozycji na październik Laura ma 2,200 złotych.

Ile wyda w październiku?

Wydatki spisujemy według kategorii budżetowych

Wydatki dzielimy na kategorie budżetowe, czyli grupy wydatków podobnych do siebie. Wydajemy pieniądze na najróżniejsze cele.

Płacimy czynsz, kredyt, opłacamy rachunki za telefon i Internet, subskrypcje programów rozrywkowych. Prawie codziennie kupujemy jedzenie i artykuły przemysłowe pogrupować w proste kategorie. W pierwszym budżecie domowym starajmy się stworzyć. Dojeżdżamy na studia i do pracy, a więc płacimy bilety lub tankujemy benzynę. Kupujemy ubrania i kosmetyki, chodzimy do kina, wychodzimy na miasto. Wydatki te można podzielić na tylko kilka podstawowych kategorii, nie więcej niż pięć, sześć grup.

Dlaczego tylko kilka kategorii, skoro wydatków jest więcej? Prostota ułatwia analizę – w pierwszym miesiącu wystarczy, jeśli poznamy sumę wydatków na stałe opłaty, jedzenie i transport, ubrania i rozrywkę, gdyż te kwoty będą raczej podobne w każdym miesiącu.

Do głównych kategorii wydatków należą:

Opłaty. Zaliczamy do tej grupy wszelkiego rodzaju opłaty, z którymi wiąże nas umowa, i z których nie zrezygnujemy z dnia na dzień. Dlaczego są tak ważne?

Odpowiedź jest prosta: nie minął jeszcze pierwszy dzień nowego miesiąca, a już wiemy, że z naszego konta wkrótce zniknie większa suma na uregulowanie rachunków. Do kategorii opłat zaliczamy: czynsz, prąd, gaz, abonament za telefon, internet, i telewizję.

W tej kategorii zawierają się także raty kredytów, a także wszelkiego rodzaju subskrypcje programów, licencji, ubezpieczenia czy abonamenty medyczne. Możemy też dodać wszelkiego rodzaju składki, obiady. Możemy dopisać kursy języków obcych czy dodatkowe zajęcia, z którymi wiąże nas umowa długoterminowa.

Artykuły spożywcze i przemysłowe. Zaliczamy do tej grupy wszelkie wydatki na żywność. A że często robimy zakupy w większych sklepach, i od razu kupujemy chemię gospodarczą, tak więc do tej kategorii należą tak zwane wydatki na jedzenie i sprzątanie. Uwaga, nie należy do tej kategorii przypisywać kosmetyków, są zwykle droższe i kupowane sporadycznie. Także nie powinny się znajdować wydatki na urządzanie domu, te zaliczają się do innej kategorii. Nie wpisujemy tutaj także obiadów na mieście czy w restauracji, kawy z kawiarni czy fast foodów. Te należą do kategorii rozrywka.

Transport. Do transportu zaliczamy wydatki związane z opłatami za dojazdy, biletami za komunikację miejską, a także wydatkami na samochód, benzynę, naprawami samochodu, usługą Ubera. Choć niektórzy zaliczają dojazdy taksówkami jako rozrywkę.

Odzież i kosmetyki. Do tej kategorii zaliczamy wydatki z szeroko rozumianym wyglądem, zdrowiem, wizerunkiem i troską o własne ciało. Nie wpisujemy tutaj abonentów czy karnetów – są to wydatki związane z opłatami stałymi.

Rozrywka. Kategoria sporna i rozumiana w szerszym ujęciu. Każdy inaczej pojmuje rozrywkę.

Do tej kategorii przypisujemy wydatki, bez których można żyć, jednak umilają nasze życie. Warto oddzielnie przyjrzeć się tej kategorii, bowiem możemy sporo nauczyć się o sobie i sposobie gospodarowania finansami. Kategoria ta czasami, szczególnie w młodszym wieku, zajmuje wysoki procentowy udział wszystkich wydatków. Do niej najczęściej zaliczamy wyjścia do kina czy teatru, wszelkiego rodzaju spotkania ze znajomymi i wydatki ponoszone na ten cel, a także tzw. fast foody, wizyty w kawiarnii czy restuaracji itp..
Inne. Tu wpisujemy wydatki, które nie pasują do żadnej innej z powyższych kategorii. Będą to wydatki jednorazowe, jak np. podręczniki dla dzieci, jak też pojawiające się bardziej lub mniej regularnie, jak np. artykuły do domu, takie jak pościel czy akcesoria kuchenne, czy też wydatki na leki czy lekarzy. Jest to bardzo ważna kategoria, bo wiele mówi o naszych zwyczajach finansowych. Będą się tu także znajdowały większe, jednorazowe wydatki, przez które może ucierpieć nasz budżet, jeśli nie mamy odłożonej na ten cel odpowiedniej kwoty.

Gdy mamy ustalone poszczególne kategorie finansowe, możemy zaczynać spisywanie wydatków. I nie czekajmy do pierwszego dnia kolejnego miesiąca. Zacznijmy już dziś i kontynuujmy zestawienie naszych wydatków z dochodem.

Ile wydała Laura?

Co teraz możesz zrobić dla poprawy swojej sytuacji finansowej?

Spiszcie dochody za poprzedni miesiąc. Starajcie się zapisać wszystkie środki, które otrzymaliście w danym miesiącu.
Do dochodów zaliczamy wszelkie środki, które wpływają na konto i zasilają budżet studencki. Są to stypendium, naukowe i socjalne, kieszonkowe, wsparcie finansowe od rodziny, wszelkie wynagrodzenie, zwroty pieniężne. Dochody spisujemy za miesiąc poprzedni – jeśli teraz jest październik, to podliczamy dochody z września.
Spróbujcie w tym miesiącu śledzić wszystkie ponoszone wydatki i zapisywać je w najwygodniejszy dla ciebie sposób. Można ściągnąć dowolną aplikację do spisywania wydatków lub skorzystać z formatu budżetu osobistego w excelu dostępnego TUTAJ.

Gratulacje! Stworzyliście swój pierwszy budżet osobisty. Pierwszy krok do poprawy własnych finansów za wami.

Dodatkowo do poczytania:

BJ Fogg, Tiny Habits